Veel mensen hebben geen geld

Het beeld bij dienstverleners, zoals notarissen, is dat iedereen in Nederland geld heeft. Daarom moeten alle mensen een testament en is er na overlijden behoefte aan een verklaring van erfrecht. De werkelijkheid is anders. Grote groepen Nederlanders hebben geen of weinig geld. Zij wonen in een huurhuis en hebben of weinig geld op de bank, of zelfs schulden. De helft van de Nederlanders heeft bijvoorbeeld minder dan € 18.000 spaartegoed.

Wat ik opvallend vind is dat de informatie die je vervolgens online kunt vinden, of in gidsen voor nabestaanden heel weinig rekening houden met deze realiteit. Ja natuurlijk er is altijd aandacht voor het risico van het aanvaarden van een erfenis met schulden. Maar goede informatie en voorbeeldbrieven over hoe je omgaat met een huurwoning van een overledene kun je met een lampje zoeken.

Voor deze doelgroep is het bijvoorbeeld heel belangrijk dat zij zich rea­liseren wie een uitvaart moet betalen. Als de overledene niet verzekerd was, dan zijn dat de nabestaanden. In het bijzonder die nabestaande die de opdracht ondertekent. Het punt is natuurlijk dat armoede vaak van generatie op generatie gaat. Dus een overledene met weinig geld, heeft vaak ook kinderen met weinig geld. Het goed informeren van deze mensen kan voorkomen dat zij door het overlijden en de uitvaart weer met nieuwe schulden worden geconfronteerd. Wij proberen dat met duidelijke berichten en eenvoudige uitleg.

Extra lastig is dat de meeste van deze mensen ook geen sociaal net­werk hebben waar ze deze vragen aan kunnen stellen. Ze hebben geen vriendje op de hockeyclub. Hun sociale netwerk is voor dergelijke juri­dische zaken in hun geval niet werkend. Zouden zij zich dan informeren op bijvoorbeeld sociale media dan vinden ze daar ook enorm veel onzin. Uit ervaring sprekend kan ik melden dat de commentaren onder onze informatieve Facebook posts meestal niet uitmunten in begrip van de juridische werkelijkheid.

Deze groep mensen (vier op de tien huishoudens woont in een huur­huis) heef ook geen behoefte aan producten van de notaris. Er is geen noodzaak voor een testament en meestal ook niet voor een verklaring van erfrecht.

De discussie over een sociaal notariaat gaat over deze mensen. Zij hebben behoefte aan eenvoudige en duidelijke juridische adviezen. Waar ze niet voor hoeven te betalen. Hier ligt een belangrijke taak voor de overheid om daarin te voorzien. De bestaande dienstverleners laten het namelijk afweten. Dat is geen verwijt aan uitvaartondernemers. Het lijkt mij niet binnen hun takenpakket liggen om deze problemen op te lossen.